Het rantsoen voor hoge melkproductie én goede vruchtbaarheid

Koeien produceren optimaal als ze goed in hun vel zitten en gezond zijn. Bij hoogproductieve koeien is het vaak lastig om de balans tussen melkproductie en vruchtbaarheid goed te houden. Een uitgebalanceerd rantsoen is de sleutel om aan de hoge energiebehoefte te voldoen. Zo houdt u de melkproductie hoog én de vruchtbaarheid op peil.

Het zal voor u geen verrassing zijn dat hoogproductieve koeien een grote energiebehoefte hebben, vooral in de eerste helft van de lactatie. Vaak is die behoefte groter dan de energie-opname, met als gevolg dat de energie naar de melkproductie gaat en er onvoldoende over is voor andere lichamelijke processen. De vruchtbaarheid is dan een van de eerste zaken die achteruit gaan. Hoe zorg je voor behoud van de vruchtbaarheid en tegelijk voor een optimale melkproductie? Het antwoord ligt in voeding.

Specialist rundveevoeding

We spraken met Neil Birkett, een in Leeds gevestigde expert op het gebied van rundervoeding. Hij werpt licht op de beste manier van voeren om daarmee het effect van een hoge melkproductie op de gezondheid en vruchtbaarheid van uw melkveestapel te verkleinen.

Negatieve energiebalans aan het begin van de lactatie

De melkproductie krijgt voorrang op andere lichamelijke processen van de koe, zoals vruchtbaarheid en weerstand. Dat stelt hoge eisen aan het lichaam en tegenstrijdig als het is, gaat hoge melkproductie gepaard met verlies van eetlust. Als in de hoge energievraag niet wordt voorzien, ontstaat gemakkelijk een NEB (negatieve energiebalans) en spreekt de koe haar eigen energiereserves aan. De BCS (body condition score) daalt.

BCS-verlies heeft effect op de vruchtbaarheid

Verlies van conditie leidt weer tot verlies van melkproductie en verlenging van de tijd tot de eerste eisprong na afkalven. Is er wel een eisprong, dan is de kans op een succesvolle bevruchting en dracht kleiner. Overmatig BCS-verlies heeft ook als gevolg dat supplementen of andere acties om de vruchtbaarheid te verbeteren minder effectief zijn. De impact van een verminderde vruchtbaarheid op het rendement van een melkveebedrijf is groot. Zaak dus om de negatieve spiraal vóór te zijn en de beste tijd om dat te doen is in de vroege lactatie.

De juiste vetzuren voeren

Met beschermd vet vult u uitgeputte energiereserves bij koeien weer aan. Deze plantaardige vetbron verhoogt de energiedichtheid van het rantsoen en verkleint het risico op een negatieve energiebalans. Maar let op, niet alle vetten zijn gelijk. Door te kijken naar de verhouding tussen vetzuren kunt u uw rantsoen heel gericht sturen.

Een hoog gehalte C16:0 verhoogt het melkvetgehalte

Beschermde vetten met een hoog C16:0 gehalte zorgen voor stijging van de melkproductie en met name het melkvetgehalte. Ze doen minder voor de conditie en het verbeteren van de BCS. Verwacht met dit type vetten dus geen enorme impact op de vruchtbaarheid. C16:0 wordt vrijwel direct naar het uier en de melk getransporteerd en brengt zo de melkproductie en het melkvetgehalte omhoog.

Negatieve energiebalans beperken met C18:1

Vooral aan het begin van de lactatie heeft een koe meer baat bij een pensbestendig vet met een hoog gehalte C18:1. Deze vetzuren vullen het energietekort dat in de transitieperiode vaak ontstaat aan en beperken zo verlies van BCS. Daarnaast stimuleert C18:1 de ontwikkeling van de follikel en eicel. Er is echter een probleem. C18:1 en C18:3 vetzuren worden, als zij onbeschermd zijn, in de pens omgezet tot C18:0. In tegenstelling tot C18:1 en C18:3 heeft C18:0 minder effect op de BCS en vruchtbaarheid. Wat nu?

Pensbestendige vetten voeren

Pensbestendige vetten blijven, zoals de naam al zegt, in de pens in tact. Pas in de dunne darm worden ze in het lichaam opgenomen. Dat is nuttig, omdat ze alleen in oorspronkelijke vorm het juiste effect hebben. Een voorbeeld daarvan is Mega-Max. Dit pensbestendige vet bevat C18:1 in beschermde vorm, het wordt in de pens niet omgezet in C18:0 en wordt als C18:1 via de dunne darm opgenomen in het lichaam. Naast een hoog gehalte C18:1, bevat Mega-Max ook C16:0. Deze combinatie levert voordelen op voor zowel lichaamsconditie als productie en melkvetpercentage. Dit is de perfecte combinatie om de NEB aan het begin van de lactatie te voorkomen terwijl de melkproductie stijgt.